کتاب « سیری در سیره نبوی » نوشته‌ی « رسول جعفریان » نشر « دلیل ما » است.
خداوند متعال در قرآن کریم، حضرت محمّد (ص) را اُسوه انسانها معرفی و او را دارای بهترین و نیکوترین اخلاق معرفی کرده است .
شاید هیچ آیهای در قرآن به اندازه آیه ” و لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ ” در وصف کمال و جمال محمّد (ص) نازل نشده باشد . این سخن از زبان آفریدگار است، آفریدگاری که پس از خلق انسان به خود آفرین گفت، محمّد (ص) را اُسوهء انسانها میداند، اُسوهای نیکو که شایسته است همه از او پیروی کنند.
بدون تردید، عشق به محمّد(ص) سرچشمه از این آیهها گرفته و مسلمانان را برآن داشته است تا از روز نُخُست، تاریخ زندگی پیامبرشان را بنویسند، در سیرهء رسول، آنچه در قرآن آمده بهترین است، چرا که اولاً سخن پروردگار است، و ثانیاً از عصر خود رسول است، و ثالثاً به طور کامل، از دست تحریف و اشتباه مَصون مانده است. بنابراین، میبایست، در سیره نگاری، مبنا را قرآن قرار داد و از آثار دیگر، به عنوان کمک، بهره برد.
سیره نبوی به روش و نوع رفتار پیامبر اسلام (ص) در جنبه‌های مختلف زندگی گفته می‌شود.
کتاب‌های سیره به لحاظ محتوا اخبار مربوط به ظهور اسلام و شرح زندگانی رسول خدا (ص) از ولادت تا وفات را دربرمی‌گیرند و اخبار مربوط به آغاز اسلام، تاریخ جنگ‌های پیامبر (ص) و موضع‌گیری‌های آن حضرت در برابر وقایع را بحث و بررسی میکنند .
سیره تبلیغی
روش تبلیغی پیامبر(ص) با بشارت و انذار(بیم دادن) همراه بود و اعتقادی به اجبار دیگران به پذیرفتن دین اسلام نداشتند.
تبلیغ دین اسلام به صورت مخفیانه توسط پیامبر آغاز شد و در مرحله بعد با دعوت از خویشاوندان نزدیک ادامه یافت. پس از سه سال از آغاز بعثت و با نزول آیه ۹۴ سوره حُجَر، خدا به پیامبر دستور داد «آنچه را مأموریت داری آشکارا ابلاغ کن و از مشرکان روی بگردان.
سیره سیاسی و نظام اداری
رسول خدا (ص) هنگامی که به مدینه هجرت کردند نظم اجتماعی و اداری جدیدی را پدید آورند که بر اساس اصول اسلام پایه ریزی شده بود. با اقدامات پیامبر (ص) اُمتی پدید آمد که روابط آنان بر پایه عقائد دینی استوار بود، نه بر اساس خویشاوندی و روابط اقلیمی. در جامعه نوین، مسلمانان به پروردگاری یگانه ایمان داشتند و از دستورات دین واحدی پیروی می‌کردند.
گذشته از آن پیامبر نظام اداری به وجود آوردند و به حسب نیاز مسئولیت‌هایی را به کسانی واگذار می‌کردند.
سیره نظامی
محققان بر این باورند که مجموعه‌ای از ارزش‌های انسانی در شرایط جنگی توسط پیامبر (ص) رعایت شده است، مانند چگونگی برخورد با غیر نظامیان، مجروحان، اسیران جنگی، محیط زیست، اجساد دشمنان و … طبق سیره پیامبر (ص) پیش از شروع جنگ، نصیحت و ارشاد طرف مقابل به منظور اتمام حجت با آن‌ها لازم است. با توجه به مستندات تاریخی در هیچ نبردی پیامبر آغازگر جنگ نبوده و به یاران خود دستور می‌دادند تا لشگریان دشمن جنگ را آغاز نکرده‌اند، کسی شروع نکند. از توصیه‌های رسول خدا (ص) به سربازان خود این بود که از روش‌های بی‌رحمانه در کشتن دشمنان پرهیز کنند. خیانت و عهدشکنی نکرده و از مُثله (تکه تکه) کردن کشته‌شدگان بپرهیزند. از هرگونه بی عفتی نسبت به زنانی که اسیر می‌شدند برحذر باشند. کسی اجازه ندارد زنان، کودکان و پیرمردانی که قدرت جنگیدن ندارند را بکشد. پیامبر همچنین از خراب کردن خانه‌های مسکونی دشمنان منع می‌کرد.
با این اوصاف، رسول خدا (ص) از تاکتیک‌های نظامی در جنگ‌ها بهره می‌برد. با یاران خویش مشورت می‌کرد تا بهترین روش برای جنگ را انتخاب کند. برای کسب خبر از تجهیزات دشمن، جاسوس می‌فرستاد و نقشه‌ها و تدابیر جنگی خویش را پنهان می‌داشت.
سیره اخلاقی
قرآن کریم پیامبر را مورد خطاب قرار میدهد. ای پیامبر تو دارای اخلاق بزرگی هستی. از طرفی نیز پیامبر (ص) هدف بعثت خود را به کمال رساندن مکارم اخلاق می‌دانست.
درسیره اخلاقی پیامبر (ص) به جنبه‌های بسیار گسترده‌ای از اخلاقیات رسول خدا (ص) پرداخته‌شده است. در اخلاق معنوی پیامبر (ص) از اموری مانند عبادت، دعا، توکل و … سخن به میان آمده است. اخلاق فردی پیامبر (ص) مباحثی هم‌چون مهربانی و محبت، تواضع، ساده زیستی، معاشرت عمومی پیامبر (ص)، رفتار او با کودکان و جوانان، آراستگی ظاهری، نحوه سخن گفتن، خنده‌رویی، آداب غذا خوردن، انفاق، سخاوت، حِلم، عفو، انجام کارهای شخصی، امانت‌داری، بهداشت فردی، یاری رساندن در انجام کارهای خانه و… را شامل می‌شود. اخلاق اجتماعی پیامبر (ص) نیز به مباحثی مانند احسان و کمک به نیازمندان، کارگشایی، مَودت و اُلفت‌آفرینی و … می‌پردازد.
موارد ذکر شده موضوعاتی بود که در کتاب سیره نبوی، مورد بررسی قرار گرفته است. با امانت گرفتن کتاب، میتوانید شرح مفصل آن را بخوانید.
روز دانش آموز - سلام فرمانیه